Neradna nedjelja je već dugo tema u mnogim lokalnim zajednicama u Republici Srpskoj, a Bijeljina je jedna od malobrojnih opština koja je uspjela da do kraja i zabrani rad trgovinama nedjeljom. Nakon što je u Federaciji Bosne i Hercegovine ovo pitanje i zakonski riješeno pa će prva neradna nedjelja za trgovce biti 17. novembra, i u Republici Srpskoj ponovo je aktuelizovana ova tema. I dok jedni smatraju da Bosna i Hercegovina treba biti ujedinjena u ovoj inicijativi, stav drugih je da je to "populistička priča", koja bi nanijela štetu značajnom dijelu privrede, pogotovo u pograničnim mjestima.
U Bijeljini, Višegradu i Mrkonjić-Gradu nedjeljom su prodavnice zatvorene. Otvoreni su ugostiteljski objekti i poneka pekara. Ova slika trebalo bi da postane realnost u svakoj opštini i gradu, smatraju građani, jer i trgovci moraju imati dan za sebe i porodicu.
U Republici Srpskoj inicijativu za zabranu rada nedjeljom je krajem 2018. godine pokrenuo Sindikat trgovine, turizma i ugostiteljstva. Iako ideja nije zaživjela u cijelom entitetu, sindikalci kažu da ne odustaju od nje te da planiraju da upute inicijativu Ministarstvu trgovine i turizma da bi ova oblast bila zakonski regulisana.
“Za sada možemo da kažemo da smo u dobroj mjeri realizovali dio tih elemenata, kao što su neradne nedjelje u nekoliko gradova te skraćenje radne nedjelje, skraćenje radnog dana od 22 naveče pa najranije do 12 časova. I nećemo od toga odustati, imamo sve elemente i argumente da nedjelja bude neradna“, kazao je Goran Savanović, predsjednik Sindikata trgovine, turizma i ugostiteljstva.
Propisi koji se odnose na radno vrijeme privrednih subjekata su u nadležnosti jedinica lokalne samouprave, jer nisu sve opštine i gradovi jednako razvijeni, kažu iz resornog ministarstva. Između potpunog rada i potpune zabrane treba pronaći rješenje kojim će svi biti zadovoljni, smatraju u Savezu opština i gradova RS-a.
"Nismo dovoljno detaljno pristupili ovome, nismo izvagali koliko dobijamo u dijelu radnika, a koliko gubimo u dijelu potrošnje, odnosno prihoda privrednih subjekata. Ukoliko dođe do situacije da se ovakve stvari rješavaju zakonski u RS-u, mi ćemo se kao savez aktivno uključiti, dati razloge za i protiv, a onda eventualno doći do najboljeg zakonskog rješenja ukoliko ono bude predviđeno", izjavio je Ljubiša Ćosić, predsjednik Saveza opština i gradova RS-a.
“Ono što mi zagovaramo kao rješenje jeste da i kada postoji radna nedjelja, ona ne mora biti problem sa aspekta radnih prava. Čini mi se da je to negdje osnovni razlog zašto se uvode neradne nedjelje, u smislu poštovanja radnih prava, odnosno prava na slobodan dan ili slobodne dane u sedmici“,objašnjava Dragana Kokot, generalni sekretar Privredne komore RS-a.
Analiza je pokazala da sami trgovci problem rada nedjeljom ne označavaju najvećim nedostatkom. Na prvom mjestu su niske plate, zatim neplaćeni prekovremeni sati, te loši uslovi rada, izvještava Federalna TV.
Odluka o neradnoj nedjelji u Bijeljini smanjila je priliv kupaca iz Srbije, koji vikendom više ne mogu obavljati kupovinu. Mnogi od njih sada odlaze u druge gradove poput Tuzle, Brčkog, Orašja i Zvornika, gdje mogu nesmetano kupovati tokom cijelog vikenda.
Slavica Marković, direktorica Područne privredne komore Bijeljina, navodi da je ova promjena uticala i na prihode ugostiteljskih objekata, koji su ranije subotom bilježili veći promet jer su kupci nakon kupovine često ostajali na ručku ili piću u gradu.
“Odluka o neradnoj nedjelji uskratila je dio prihoda trgovačkim i ugostiteljskim preduzećima u Bijeljini, što je, prema informacijama iz trgovačkih firmi, dovelo do primjetnog smanjenja prometa” dodaje Markovićeva.
Odlazak kupaca u susjedne gradove tako sada postaje izazov za lokalnu privredu, dok se poslovna zajednica nada preispitivanju ovih ograničenja kako bi Bijeljina zadržala status privlačnog trgovačkog centra za kupce iz Srbije i regije.
Foto: Pexels