Najveći i najzahtjevniji objekat, kao dio budućeg velikog hidroenergetskog sistema HE Dabar, dovodni tunel Nevesinje – Dabarsko polje, zvanično je probijen na napadnom dijelu tunela u selu Biograd kod Nevesinja.
Tunel, dužine 12.125 metara, probili su radnici glavnog izvođača “Integral inženjeringa”, radeći danonoćno u tri smjene. Iskopano je, zajedno sa pristupnim tunelima, 13.000 merata tunelskog proboja.
To je, po riječima direktora Projekta izgradnje tunela Ljubiše Pilipovića, bio i novi izazov, ali i velika opasnost.
“U izgradnji je ukupno ugrađeno 150 hiljada kubika betona, a iskopano je 500 hiljada kubika tunelskog iskopa, sa ugrađenih 5,5 hiljada kubika armature, što nije bilo jednostavno. Radilo se neprekidno, u tri smjene, tako da je tokom cijele izgradnje koja je trajala od 2017. godine, u prosjeku na terenu bilo oko 200 radnika”, kazao je Pilipović.
Dodaje da su geološki izazovi bili jako veliki, jako teški uslovi za rad, ali i projektovanje, revizija projekata, uz dosta teške hidrološke uslove.
"Najizazovnije je bilo raditi upravo na ovom završnom dijelu, gdje je najmanji nadsloj i najteža geologija, a opasnost velika, tako da je do sada stradao i jedan radnik, baš zbog teških geoloških uslova", dodao je on.
Iako je poteškoća bilo dosta, sa čime se složio i Danilo Ilić, direktor HE Dabar, proboj tunela je zasigurno veliki korak naprijed u čitavom sistemu.
"Bez obzira koliko bitna bila mašinska zgrada, ovo je najznačajniji objekat u cijelom sistemu, srce sistema koje povezuje tu mašinsku zgradu i buduće jezero. Tako da bez ovog objekta HE Dabar ne bi imala funkcionalnost, pa se ovo danas može nazvati i istorijskim danom", istakao je Ilić.
Napominjući da će se, u sistemu HE Dabar, vode iz Nevesinjskog polja prevoditi ka Dabarskom polju, on objašnjava da će se, ustvari, na mjestu ulazne građevine voda iz budućeg jezera distribuisati do Dabarskog polja.
Direktor Elektroprivrede RS Luka Petrović kaže da, osim Ugovora o izgradnji dovodnog tunela sa pristupnim tunelima, što se gradilo vlastitim sredstvima u visini od 60 miliona eura, postoji drugi ugovor koji je potpisala HE Dabar. Garant su bili HET, Elektroprivreda RS i Vlada RS, a je vrijedan 224 miliona eura, u šta spadaju ostali objekti ovog sistema, poput Brane Pošćenje, dva nasipa na Nevesinjskom platou, kao i sama hidroelektrana Dabar i odvodni kanal kroz Dabarsko polje.
“Izvođač Integral inženjering je glavni izvođač na dovodnom tunelu, ali je i podizvođač na drugim građevinskim radovima na drugom ugovoru kineskog partnera Gedžuba”, pojasnio je on.
I načelnik opštine Nevesinje Milenko Avdalović je zadovoljan projektom koji će unaprijediti život u sve tri opštine koje zahvata – Nevesinje, Berkoviće i Bileću.
On je iznio i podatak da je, zbog potreba gradnje sistema, sa teritorije nevesinjske opštine već iseljeno 31 domaćinstvo, 24 treba da se isele, ali će značajan broj domaćinstava preseliti i zbog eksproprijacije njihove zemlje od koje su živjeli baveći se poljoprivredom, pišu Nezvisne.
Hidroelektrana Dabar će biti jačine 160 megavata, sa proizvodnjom oko 285 gigavat časova na pragu, a na nizvodnim objektima zbog prevođenja oko 250 gigavat časova. To će u budućnosti davati novih 12 procenata energije u ukupnom energetskom sistemu u Republici Srpskoj. To će usloviti da domaći konzum i ubuduće ima povoljnu cijenu električne energije, daleko ispod tržišne.
Foto: HE Dabar